Sommarles

Dagens fangst på biblioteket.

Fem bøker, 1572 sider. Skulle vel halde ei veke eller to.

Mursteinar

Styrkeløft

Kvifor skal bøkene, særleg kriminalromanar, vere så lange? Vanlegvis sluker eg bøker på 2-300 sider. Men når det tek rundt 500 sider før mordaren vert avslørt, vert eg lei, halvvegs. Det vert for mykje miljøskildring og for mange bipersonar som eigentleg ikkje har noko å seie for historia. Eller, for forfattaren er det viktig å vise alle sidene ved ei sak. Det er vel eg som er for utolmodig.

Men det gjeld ikkje berre kriminalromanar.

Første boka eg las av Marian Keyes var Vannmelonen. Eg humra meg gjennom teksten, der var mange sprelske metaforar og i det heile eit godt språk. Sidan har det, etter mi meining, gått litt nedover, no er det litt slik «ja, ja» etter at eg har lese ei av bøkene hennar. Men dei er  lettlesne og hyggelege. Høvelege for ein kveld i sofaen. Men dei er så lange at eg brukar meir tid enn vanleg på ei slik bok. Eg keiar meg lett når bøkene vert over 500 sider.

Og kven er det som går til sengs med ei bok som ein murstein? Nei, vil eg drive styrkeløft går eg heller på helsestudio.

Litteratur og potetskrellpai

Mary Ann Shaffer

Guernsey forening for litteratur og potetskrellpai

Schibsted 2008

Somme bøker bit seg fast og slepper aldri taket. Nett no les eg Mary Ann Shaffer si bok Guernsey forening for litteratur og potetskrellpai, for tredje gong. Grunnen til at eg les boka no, er at eg nett har sett filmen og fekk lyst til å lese boka endå ein gong. Dessutan fekk eg eit spørsmål på facebook, frå ei veninne som skulle lese boka om att og lurte på om eg hadde sett filmen. Trur faktisk det var eg som tipsa henne om boka, i si tid. Correct me if I am wrong, Ingunn.

Filmen var faktisk svært god. Nydeleg fotografering, vakker natur og personar til å verte glad i.

Mary Ann Shaffer (1934-2008), rakk å fullføre boka før ho døydde av kreft i februar 2008. Dette vart hennar første og siste bok. Og for ei bok. Ei perle i litteraturen.

Guernsey var okkupert av fienden, under 2. verdskrigen. Det vart etter kvart lite av alt. Ungane vart sende til England, til kjentfolk eller framande, i eit desperat forsøk på å halde dei trygge og for at dei skulle sleppe å svelte. Det vart slutt på såpe til klesvask, til husvask og til eige reinhald. Maten tok meir eller mindre slutt. Tyskarane kravde rekneskap for alle dyra, levande og daude. Ein gong vart okkupantane likevel lurte trill rundt. Når ein bonde miste eit dyr skulle tyskarane ha melding. Ein bonde tilkalla oppsynsmannen og bad han registrere ein gris som hadde sjølvdauda. Jau, det var greitt, grisen var daud, han. Men så tok naboen og gøymde sin eigen gris og «lånte» den daude grisen. Same oppsynsmann kom, og rapporterte at grisen var daud, utan å vite at det var same grisen han hadde registrert daud, tidlegare same dagen. Den levande grisen vart slakta og naboen baud inn til eit herremåltid. Då gjestane skulle heim att, om kvelden, vart dei oppdaga av tyskarane. Dei fekk spørsmål om kva dei gjorde ute etter portforbodet. Den mest snartenkte av dei fortalde at dei hadde vore på møte i litteraturgruppa. Dei fekk beskjed om å kome på kontoret, dagen etter, og registrere foreininga. Slik vart litteraturforeininga fødd. Ho levde gjennom heile krigstida og mange av dei fekk auga opp for kva litteratur og lesing kan bety for eit hærteke folk. Eit folk som vart fråtekne radioen og ikkje fekk tilgang på aviser.

Ps

Lurer du på kva potetskrellpai er og kvifor foreininga heiter slik?

Les boka

Vassbygda/Vassbygdi

Arnfinn Kolerud

Når ein først skal skyte nokon

Samlaget 2010

Ihuga nynorskingar gjer ekstreme ting for å fremje språket. Dei vil helst snakke og skrive på målet Ivar Aasen utvikla. Her er dei alle.

Han som ikkje vil køyre Toyota, han vil ha Toyoti.

Tilhengarar av fotballaget Lillestrøm, som vil døype om laget til Veslestraum.

Han som reiser land og strand rundt for å få folk til å nytte i-målet. Han som låntek postbilen og køyrer han på elva. Grunnen? Det er ein protest mot all reklamen som kjem berre på bokmål. Lensmannen føreslær at han kan setje ein lapp på postkassen, der han seier «neitakk» til reklame. Men det er ikkje problemet, seier han. For han vil gjerne ha reklame. Han vil berre ikkje ha bokmåls-reklame.

Men sjølv ihuga målfolk er ikkje alltid samde. Skal bygda heite Vassbygda eller Vassbygdi? På skulen i bygda har dei heller ikkje a- og b- klassar, dei har a- og i- klassar.

Brått dukkar ho opp, ho frå Dale i Sunnfjord, som berre pratar engelsk fordi ho kan uttrykkje seg betre på det språket. Ho tykkjer det norske språket er så «kantete».

Kva skjer når noko trugar med å utslette heile målet, heile nynorsken?

Kven skal skytast og kven var det som kidnappa dirigenten?

Første bok i trilogien om Vassbygda. Eg må definitivt lese dei to neste.